Tuần Di sản văn hóa các dân tộc tỉnh Đắk Lắk năm 2025 với chủ đề “Âm vang cồng chiêng – Gắn kết cộng đồng” sẽ diễn ra từ ngày ngày 18-23/11.
Đây là sự kiện quy mô lớn không chỉ nhằm tôn vinh các giá trị văn hóa độc đáo của địa phương mà còn là dịp đặc biệt kỷ niệm 20 năm Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên được UNESCO ghi danh là Kiệt tác truyền khẩu và Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại (2005 -2025).
Thông tin từ Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk, Tuần Di sản văn hóa năm nay mang ý nghĩa then chốt, là dịp để nhìn lại chặng đường bảo tồn và phát huy giá trị di sản quý báu của dân tộc.
Với chủ đề “Âm vang cồng chiêng – Gắn kết cộng đồng”, sự kiện sẽ là nơi hội tụ, lan tỏa sức sống mãnh liệt của di sản giữa lòng đại ngàn với chuỗi hoạt động phong phú, đậm bản sắc.
Xuyên suốt tuần lễ, người dân và du khách sẽ được hòa mình vào một không gian lễ hội đa sắc màu với 7 hoạt động chính như: Lễ Khai mạc Tuần Di sản văn hóa với chương trình nghệ thuật đặc sắc, tái hiện hành trình của tiếng chiêng Tây Nguyên; Liên hoan Văn hóa Cồng chiêng và nhạc cụ truyền thống, quy tụ các nghệ nhân ưu tú từ khắp các buôn làng trong tỉnh; Không gian Văn hóa, Du lịch và Ẩm thực “Sắc màu các dân tộc Đắk Lắk”, nơi du khách có thể trải nghiệm, khám phá những nét tinh hoa trong đời sống, ẩm thực của cộng đồng các dân tộc anh em.
Điểm nhấn của chương trình là Hội nghị Tổng kết 20 năm thực hiện chương trình hành động quốc gia bảo vệ Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên sau khi được UNESCO ghi danh.
Bên cạnh đó, các hoạt động hưởng ứng khác cũng được dàn dựng công phu, đặc sắc bao gồm: Triển lãm ảnh chủ đề “Âm vang đại ngàn” tại Bảo tàng Đắk Lắk, Liên hoan Lân Sư Rồng tỉnh Đắk Lắk, Biểu diễn nghệ thuật đường phố tại đường Phan Đình Giót, Triển lãm Sinh vật cảnh – Giống cây trồng tại Khuôn viên Bảo tàng Đắk Lắk.
Đoàn sẽ trực tiếp khảo sát các tuyến, điểm du lịch trọng điểm, tham gia trải nghiệm các tour khám phá văn hóa bản địa và tìm hiểu các loại hình văn hóa dân gian đặc trưng. Đây được xem là cầu nối hiệu quả để xây dựng các sản phẩm du lịch mới, hấp dẫn, đưa hình ảnh Đắk Lắk đến gần hơn với du khách.
Không chỉ sở hữu vẻ đẹp thiên nhiên kỳ vĩ, Đắk Lắk còn là vùng đất của những di sản văn hóa độc đáo, được hun đúc qua hàng thế kỷ. Những giá trị này không chỉ góp phần làm giàu bản sắc riêng của Tây Nguyên mà còn trở thành nguồn lực bền vững để phát triển du lịch địa phương.
Đắk Lắk hiện là nơi cư trú của hơn 40 dân tộc anh em, với nhiều giá trị văn hóa truyền thống được bảo tồn tương đối nguyên vẹn.
Các di sản văn hóa, cả vật thể và phi vật thể hiện diện khắp không gian sống, trong nghi lễ, lễ hội, trong lời ăn tiếng nói, kiến trúc và cả trong âm thanh núi rừng.
Nổi bật nhất là Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, được UNESCO công nhận là Kiệt tác truyền khẩu và Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại năm 2005.
Tại Đắk Lắk, cồng chiêng không đơn thuần là nhạc cụ mà còn là linh hồn của các nghi lễ cộng đồng, là biểu tượng của mối liên kết giữa con người với thần linh và tự nhiên.
Mỗi bộ chiêng, mỗi bài chiêng đều có ý nghĩa riêng, gắn liền với một lễ thức nhất định như lễ bỏ mả, lễ mừng lúa mới hay lễ cúng bến nước.
Sử thi thường được truyền miệng qua nhiều thế hệ, vang lên giữa không gian buôn làng với tiếng đàn t’rưng, k’lông pút trầm bổng, tạo nên một không gian văn hóa đầy mê hoặc và cuốn hút.
Ngoài ra, hệ thống lễ hội truyền thống như lễ mừng lúa mới, lễ cúng bến nước, lễ bỏ mả… được duy trì thường xuyên trong đời sống cộng đồng.
Song hành cùng các giá trị văn hóa phi vật thể, Đắk Lắk cũng sở hữu nhiều di sản vật thể đặc sắc, phản ánh lối sống, kiến trúc và hệ giá trị của cư dân bản địa.
Nhà dài Êđê là biểu tượng tiêu biểu nhất cho kiến trúc và xã hội mẫu hệ của người Êđê. Với chiều dài có thể lên đến 100 mét, nhà dài không chỉ là nơi ở mà còn là không gian sinh hoạt, nghi lễ của cả đại gia đình.
Thiết kế độc đáo với cầu thang đục hình vú nữ, mái nhà chồm ra phía trước, cùng kết cấu gỗ – tre – nứa bền vững, nhà dài là minh chứng sống động cho sự gắn bó cộng đồng và vai trò người phụ nữ trong đời sống Êđê.
Các bến nước, nơi người dân lấy nước sinh hoạt gắn với tín ngưỡng thờ thần nước, thần rừng. Những lễ cúng bến nước không chỉ thể hiện sự biết ơn thiên nhiên mà còn phản ánh triết lý sống hòa hợp với môi trường của người Tây Nguyên.
Di sản văn hóa Đắk Lắk không chỉ là tài sản riêng của vùng đất Tây Nguyên mà còn là phần máu thịt trong kho tàng văn hóa Việt Nam. Với bản sắc độc đáo, sức sống bền bỉ và những nỗ lực bảo tồn không ngừng, các di sản này đang trở thành điểm tựa vững chắc để Đắk Lắk phát triển du lịch theo hướng bền vững và có chiều sâu./.
