Dù còn nhiều rủi ro nhưng nhiều nước trong khu vực dần mở cửa đón du khách nước ngoài để vực dậy ngành du lịch sau hơn một năm thiệt hại nặng nề.
Tăng tốc mở lại du lịch quốc tế
Theo tờ The Straits Times, hiện Thái Lan là quốc gia tiên phong Đông Nam Á trong nỗ lực mở cửa du lịch, nhất là đối với khách quốc tế. Từ ngày 1-11, nước này mở rộng phạm vi mở cửa đối với du khách từ hơn 60 quốc gia có nguy cơ dịch thấp, tăng gần gấp đôi so với con số 46 hồi tháng 10. Sự mạnh dạn của chính quyền Thái Lan đến từ thành công sau ba tháng thí điểm mô hình “hộp cát du lịch”, cho phép khách tiêm đủ hai liều vaccine được du lịch đến đảo Phuket và các địa phương xung quanh mà không cần cách ly bắt buộc. Doanh thu từ mô hình này ước tính đạt gần 86 triệu USD, thu hút hơn 70.000 khách tới Thái Lan.
Du khách xếp hàng tại một sân bay quốc tế trên đảo Bali của Indonesia hôm 14-10. Ảnh: AFP
130 triệu du khách quốc tế đến Đông Nam Á và hơn 1 tỉ lượt du lịch nội địa được ghi nhận trước đại dịch, giúp hỗ trợ cho hơn 42 triệu lao động sống trong lĩnh vực này, theo chuyên gia chính về ngành du lịch của Vụ Đông Nam Á thuộc Ngân hàng Phát triển châu Á Steven Schipani.
Singapore cũng tăng tốc các bước chuẩn bị để mở cửa du lịch với khách từ các nước có tỉ lệ tiêm chủng cao. Chính quyền Singapore vừa ký thêm Thỏa thuận về thiết lập hành lang di chuyển cho khách đã tiêm đủ hai mũi (VTL) với chính quyền Úc, Thụy Sĩ và Hàn Quốc. Theo đó, công dân từ các nước này nhập cảnh Singapore không cần phải cách ly, chỉ cần xét nghiệm nhanh tại sân bay. VTL của cả ba nước này ký với Singapore cũng sẽ có hiệu lực từ giữa tháng 11. Hiện số nước đã ký VTL với Singapore là 13.
Bộ trưởng GTVT Singapore S. Iswaran tổng kết lại hai tháng triển khai chương trình VTL cho biết đã có hơn 5.000 khách du lịch đến đảo quốc này, hầu hết từ châu Âu và chỉ phát hiện năm ca nhiễm COVID-19. Dự kiến trong tháng tới, chương trình sẽ còn được mở rộng ra nhiều quốc gia nữa khi tỉ lệ tiêm chủng toàn cầu tăng cao hơn, dù ông vẫn lưu ý là Singapore vẫn sẽ tiếp tục thận trọng để tránh gây áp lực cho hệ thống y tế.
Một số nước khác như Indonesia và Malaysia có mở cửa du lịch quốc tế nhưng với thái độ dè dặt hơn. Bộ trưởng Du lịch, Nghệ thuật và Văn hóa Malaysia Nancy Shukri cho biết nước này đã có kế hoạch đón khách du lịch quốc tế từ tháng 11. Địa điểm thí điểm mở cửa sẽ là đảo nghỉ dưỡng Langkawi. Về phía Indonesia, hầu hết hoạt động dịch vụ du lịch của nước này phần lớn vẫn đang đóng băng. Nước này đã mở lại đảo Bali cho du khách từ một số nước nhưng chương trình này đến nay vẫn triển khai tương đối hạn chế vì du khách đến đảo này vẫn còn bị cách ly năm ngày.
Tranh thủ lấy lại thị phần du lịch
Trả lời The Straits Times, chuyên gia chính về ngành du lịch của Vụ Đông Nam Á thuộc Ngân hàng Phát triển châu Á Steven Schipani cho rằng du lịch nhiều năm nay và trong thời gian tới vẫn sẽ là động lực kinh tế mũi nhọn của Đông Nam Á. Du lịch và lữ hành chiếm khoảng 12,1% tổng sản phẩm quốc nội của Đông Nam Á và là một nguồn thu ngoại tệ lớn. Con số này lên tới hơn 380 tỉ USD vào năm 2019 và cũng giải thích cho “sự vội vã đột ngột” của các quốc gia để mở cửa trở lại trong mùa này. Tất cả quốc gia đang theo dõi các động thái của nhau, nhiều bộ trưởng du lịch đã lưu ý rằng họ không muốn bị bỏ lại phía sau các đồng nghiệp ASEAN.
Các chính phủ cũng đang thức tỉnh thực tế rằng nếu họ không mở cửa trở lại cho khách du lịch quốc tế vào năm 2021 thì thị phần ngành du lịch sẽ chỉ còn lại rất ít. Bộ trưởng Du lịch, Nghệ thuật và Văn hóa Malaysia Nancy Shukri cho biết nước này không muốn thua thiệt khi các quốc gia láng giềng nới lỏng biên giới đối với du khách quốc tế. Trong khi đó, trong một lần phát biểu gần đây Thủ tướng Thái Lan Prayut Chanocha nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phải mở cửa đất nước càng sớm càng tốt bởi nếu chậm chân thì du khách quốc tế đến Đông Nam Á sẽ chọn quốc gia khác, dẫn tới Thái Lan mất thị phần du lịch trong khu vực.
“Niềm tin vào việc mở cửa biên giới đi đôi với tỉ lệ tiêm chủng đang gia tăng trong khu vực là kết quả của sự thay đổi chung về thái độ đối phó với đại dịch ở một nước từng quyết liệt theo chiến lược quét sạch F0 đều chuyển sang sống chung với virus” – theo Giám đốc Công ty tư vấn chiến lược châu Á Bower Group Jay Harriman.
Đồng quan điểm, Giám đốc Công ty du lịch Check-in Asia Gary Bowerman cho biết cuối năm là mùa du lịch cao điểm. Đối tượng du khách được nhắm đến mùa này là người từ Mỹ và châu Âu, nơi mùa đông đã bắt đầu. Du khách Tây Âu cũng là nhóm chi tiêu hào phóng nhất.
Một báo cáo hồi tháng 10 của Hội đồng Du lịch và lữ hành thế giới (WTTC) nhận định nhiều quốc gia đã bắt đầu nhận ra rằng việc đóng cửa biên giới không có tác dụng và sẽ chỉ làm trì hoãn thêm sự phục hồi của ngành du lịch và nền kinh tế. Khi COVID-19 trở thành bệnh đặc hữu, khả năng di chuyển của khách du lịch quốc tế phải được kích hoạt để cứu vãn nền kinh tế của khu vực.
Vẫn còn nhiều rủi ro cho du lịch khu vực
Theo The Straits Times, dù tương lai ngành du lịch khu vực thời gian tới nhìn chung sẽ khởi sắc, vẫn còn một số rủi ro nhất định liên quan tới việc triển khai các chương trình mở cửa.
Các chuyến du lịch trong thời gian tới sẽ tốn kém hơn bởi chi phí xét nghiệm bắt buộc và các thủ tục liên quan khác. Mỗi quốc gia Đông Nam Á lại có thủ tục riêng dành cho du khách quốc tế nhập cảnh, từ bắt buộc mua bảo hiểm, xét nghiệm, giấy chứng nhận sức khỏe, hay thậm chí bắt buộc sử dụng tổ chức du lịch hoặc khách sạn được chỉ định. Trong khi đó, du khách cũng có xu hướng thích tự tổ chức các chuyến du lịch hoặc đi các chuyến ngắn ngày, thay vì lựa chọn các tour du lịch từ các công ty lữ hành. Sự khác nhau về thủ tục nhập cảnh có thể khiến du khách quốc tế giảm hứng thú với khu vực nói chung.
Ngoài ra, các doanh nghiệp trong ngành du lịch, giải trí, cũng cần thời gian để khôi phục hoạt động sau thiệt hại nặng nề do phong tỏa kéo dài. “Các chính phủ đang ráo riết khởi động lại cỗ máy du lịch nhưng cơ sở hạ tầng để đáp ứng nhu cầu của du khách sẽ cần thêm thời gian để phục hồi. Nhiều doanh nghiệp đã đóng cửa vĩnh viễn, một số người lao động thì chuyển sang ngành nghề khác” – theo Giám đốc Công ty tư vấn chiến lược châu Á Bower Group Jay Harriman.
